1402/11/2تاریخ انتشار:
زمان مطالعه: 4دقیقه
اگزما، عارضه‌ای است که سبب ایجاد خشکی، خارش و التهاب پوست میشود. اگزما معمولا در کودکان و خردسالان شایع است . اما ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. در صورت عدم درمان، اگزما طولانی مدت (مزمن) بوده و گاهی اوقات احساس سوزش در پوست ایجاد می‌کند. این عارضه تحریک‌کننده است اما قابل سرایت نیست. در این مطلب به بررسی انواع اگزما ، علت و روش های درمان آن می‌پردازیم.
همانطور که در ابتدای متن به آن اشاره شد ، اگزما عارضه‌ای است که موجب خشکی، خارش ، قرمزی و برآمدگی پوست میشود. اگزما در مهم‌ترین وظیفه پوست، یعنی ایجاد سد محافظتی در برابر عوامل آسیب زا خارجی و حفظ رطوبت پوست اختلال ایجاد می‌کند. اگزما نوعی درماتیت است. منظور از درماتیت، تمامی بیماری‌ها و عارضه‌هایی است که موجب قرمزی، التهاب، خارش و خشکی پوست می‌شوند.
انواع مختلفی از اگزما وجود دارد که هر کدام دارای محرک‌های منحصر به فردی برای پوست هستند. البته ممکن است بیمار، به طور همزمان چندین نوع از اگزما را تجربه کند.
یکی از انواع اگزما، درماتیت آتوپیک است که باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد بثورات (پوست‌پوست شدن یا دلمه پوست) خارشی میشود. این اگزما معمولا از دوران کودکی شروع شده و میتواند تا بزرگسالی ادامه داشته باشد. تا به امروز هیچ درمان قطعی و تائید‌شده‌ای برای درماتیت آتوپیک ارائه نشده است . اما میتوان با مراقبت پوستی مناسب آن را مدیریت کرد. مراقبت پوستی درماتیت آتوپیک معمولا شامل استفاده از کرم‌های کورتیکواستروئیدی، ترکیبات اوسرین و اوره ، انواع آنتی‌هیستامین و برخی از داروهای تجویزی توسط متخصص پوست است.
درماتیت پوستی نوعی از اگزما است که هنگام تماس با چیزی که به آن حساسیت دارید، ایجاد میشود. درماتیت تماسی به صورت بثورات نمایان شده و موجب تحریک پوست بیمار خواهد شد. بثورات درماتیت تماسی متورم، همراه با خارش فراوان و سوزناک است. دوری و عدم تماس با چیزی که باعث ایجاد بثورات میشود، به جلوگیری از درماتیت تماسی کمک خواهد کرد. همچنین برخی از کرم‌های مرطوب‌کننده در بهبود شرایط آن موثر است.
اگزمای دیشیدروتیک یکی از بیماری‌های شایع پوستی است که باعث ایجاد تاول و خارش سطح پوست میشود. تا امروز دلیل مشخصی برای بروز اگزمای دیشیدروتیک مطرح نشده است. اما گمان‌ها بر این است که آلرژی، استرس، رطوبت و عرق‌کردن دست و پا میتواند سبب بروز اگزمای دیشیدروتیک شود . درمان این نوع گزما شامل استفاده از کرم‌های مرطوب‌کننده و داروهای تجویزی توسط متخصص پوست است.
خارش، خشکی و تغییر رنگ پوست آثار اگزمای نورودرماتیت است که اغلب بدون استفاده از دارو درمان میشود. نورودرماتیت عارضه پوستی بی‌خطری است که حدود 12% از جمعیت جهان به آن مبتلا هستند. برای تسریع در درمان نورودرماتیت می‌توانید از کرم های حاوی اوسرین و اوره استفاده کنید.
اگزمای نومولار یکی از بیماری‌های مزمن پوستی است که آثاری همچون لکه‌های برجسته و گرد روی پوست بیمار ایجاد می‌کند. این ضایعات سکه‌ای شکل اغلب با خارشهای دردناکی همراه بوده، مایعات شفاف ترشح می‌کنند و در برخی از بیماران، ممکن است پوسته پوسته شوند. اگزمای نومولار معمولا به خوبی به درمان‌ها واکنش نشان می‌دهند اما، ممکن است پس از درمان موفق نیز ، عود کنند. همچنین چندین درمان مختلف برای اگزمای نومولار وجود دارد که می‌توانند از ابتلا جلوگیری کرده و یا میزان آن را کاهش دهند.
اگزمای سبورئیک آسیبی برای بدن به همراه نخواهد داشت. ممکن است به صورت قرمزی، خشکی پوست، پوسته‌پوسته شدن و خارش در پوست سر و سایر قسمت‌های بدن ظاهر شود. اگزمای سبورئیک به دلیل عفونت و عدم رعایت بهداشت ظاهر شده و آنتی‌بیوتیک و داروهای تجویزی از سوی متخصص پوست، در درمان آن موثر خواهد بود.
علائم اگزما در هر فردی ممکن است متفاوت باشد اما، علائمی مانند خشکی پوست، خارش پوست، بثورات جلدی، ایجاد برجستگی بر روی پوست، لک‌های ضخیم و چرمی مانند در پوست، پوسته‌پوسته شدن ، التهاب و تورم از علائم شایع اگزما است. توصیه میشود در صورتی که تمامی علائم را به صورت یکجا مشاهده کردید ، به متخصص پوست مراجعه کنید.
علائم اگزما معمولا در دست‌ها، گردن، آرنج، مچ پا، زانو، پا، صورت (به خصوص گونه‌ها)، داخل و اطراف گوش، لب، آلت تناسلی و سینه‌ها نمایان می‌شوند. همچنین در نظر داشته باشید که بثورات اگزما در هر فردی ممکن است متفاوت باشد. در صورتی پوست تیره‌رنگ دارید، این بثورات به رنگ بنفش، خاکستری و قهوه‌ای بروز خواهد کرد. در صورتی که سفید پوست هستید، بثورات اگزما ممکن است به رنگ‌های صورتی، قرمز و بنفش نمایان شود.
اگزما معمولا برای هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. علائم اگزما معمولا در دوران کودکی ظاهر شده و تا بزرگسالی ادامه خواهد داشت. همبنطور افرادی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به اگزما ، آلرژی، آسم ، تب یونجه و درماتیت هستند ممکن است بیشتر در خطر ابتلا به اگزما باشند. البته افراد سیگاری و مجروحان آسیب دیده شیمیایی نیز از این دسته هستند.
اگزما یکی از عارضه‌های پوستی شایع در ایران و سراسر جهان است. به طور معمول 10 تا 20 درصد از نوزادان در خطر ابتلا به اگزما هستند. طبق آمار منتشر شده از مدارس ایران در سال 1389، حدود 20.5% از دانش‌آموزان در شهرهای بیرجند، گناباد، یزد، بوشهر، زاهدان، عسلویه، جم و بوشهر به اگزما مبتلا شدند.
ایجاد اگزما به عوامل و دلایل متعددی بستگی دارد که در ادامه به بررسی کامل آنها می‌پردازیم:
اگر به اگزما مبتلا شوید، سیستم ایمنی بدن شما نسبت به محرک‌های کوچک یا آلرژن‌های اطراف، بیش از حد واکنش نشان می‌دهد. هنگامی که با یک محرک خارجی برخورد می‌کنید، سیستم ایمنی بدن شما این محرک‌ها را مانند باکتری یا ویروس تشخیص داده و احتمال آسیب به بدن را در نظر می‌گیرد که موجب فعال شدن سیستم ایمنی می شود. سیستم دفاع در برابر این محرک‌های خارجی همان التهاب ایجاد شده است و نهایتا التهاب باعث افزایش شدت اگزما خواهد شد.
اگر سابقه ابتلا به اگزما یا درماتیت در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به اگزما در شما افزایش پیدا می کند. همچنین اگر سابقه ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آسم، تب یونجه و آلرژی دارید نیز بیشتر در معرض ابتلا به اگزما هستید . البته در برخی از بیماران نیز ممکن است یک جهش ژنتیکی اتفاق افتاده باشد که سبب اختلال در عملکرد پوست فرد میشود . بدین معنا که پوست بیمار آن طور که باید، عمل نمیکند.
درمحیط زندگی شما، موارد زیادی وجود دارد که میتواند پوست شما را تحریک کند. از این جمله میتوان : به قرار گرفتن در معرض دود و آلاینده ها ، آلودگی هوا، استفاده از برخی شوینده های قلیایی نظیر صابون ها، محصولات آرایشی و بهداشتی ، جنس لباس و پارچه هایی دارای الیاف پشم حیوانات (به ویژه پشم بز) و نوع نایلون اشاره کرد. همچنین رطوبت کم (هوای خشک) باعث خشکی و خارش پوست میشود و از طرفی دیگر نیز گرما و رطوبت زیاد، (هوای شرجی ) هم باعث تعریق و افزایش خارش پوست خواهد شد.
سلامت اعصاب و روان نیز میتواند بر سلامت پوست بیمار بسیار اثرگذار باشد. اگر استرس، اضطراب یا افسردگی دارید، احتمالا علائم اگزما در شما تشدید میشود.
علت تشدید اگزما
بروز اگزما در هر فردی که به این عارضه مبتلا میشود، کاملا متفاوت است. آنچه باعث تشدید علائم اگزما میشود در هر نوع آن منحصر‌به فرد است.
یکی از راه‌های تشخیص اگزما، معاینه فیزیکی توسط متخصصین پوست است و متخصص باید از نزدیک پوست شما را بررسی کند. به‌طور کلی، افراد در دوران کودکی به اگزما مبتلا می‌شوند و این عارضه در بین کودکان رایج است اما، ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. علائم اگزما ممکن است با سایر بیماری‌ها یکی باشند. متخصص پوست ممکن است آزمایشاتی مانند آزمایش آلرژی، آزمایش خون و بیوپسی (نمونه‌برداری) برای تشخیص یک نوع درماتیت برای بیمار تجویز کند.
در این قسمت، رایج‌ترین سوالاتی که در رابطه با اگزما بیان شده است را، برای شما آماده کرده‌ایم. رایج‌ترین سوالات اگزما به شرح زیر است:
به طور کلی اگزما دردناک نخواهد بود. اگر پوست خود را خراش دهید، می‌توانید سطح پوست خود را بشکنید و زخمی ایجاد کنید که دردناک باشد. برخی از انواع اگزما، مانند اگزما تماسی، میتواند باعث احساس سوزش و ناراحتی شود.
در حال حاضر ارتباط بین اگزما و آلرژی به موادغذایی نامشخص است. اگر آلرژی غذایی دارید، بهتر است که از استفاده غذاهای آلرژیک دوری کنید چرا که ممکن است باعث بروز اگزما یا تشدید آن شود.. در صورتی که نمی‌دانید به غذایی آلرژی دارید یا خیر، تشدید علائم اگزما پس از مصرف هر غذا میتواند یکی از دلایل حساسیت به آن در نظر گرفته شود.
بسیاری از افراد در طول عمر خود با اگزما زندگی می‌کنند که طبعا برای آنها به یک چالش بزرگ تبدیل شده است . حال ممکن است مواقعی وجود داشته باشد که اگزما، ناپدید شود که به آن، دوره بهبود گفته میشود. و در شرایطی علائم به شدت افزایش پیدا کند که به این دوره نیز عود گفته میشود.
کلام آخر اینکه ، در صورت مبتلا بودن به اگزما ، بهترین راه این است که از عوامل محرک زا دوری کنید،. به طور منظم و روزانه از کرم‌های مرطوب‌کننده استفاده کنید. از درمان های خودسرانه پرهیز کرده و دستورالعمل پزشک متخصص پوست را دنبال کنید.
